Vitamin có quan trọng không? Các bệnh lý có thể gặp do thiếu hụt vitamin

Vitamin là những chất hữu cơ, cơ thể hầu như không tự tổng hợp được mà phải đưa từ ngoài vào, với một lượng rất nhỏ so với khẩu phần ăn hàng ngày có tác dụng duy trì các quá trình chuyển hóa đảm bảo sự sinh trưởng và hoạt động bình thường của cơ thể. Bài viết sau đây sẽ thông tin đến bạn đọc về vai trò của vitamin đối với cơ thể

Vai trò của Vitamin với cơ thể là gì

Vitamin đóng nhiều vai trò trong các hoạt động sống của cơ thể:

• Tham gia vào cấu tạo enzym xúc tác cho các phản ứng chuyển hoá của cơ thể. Hầu hết các vitamin tan trong nước đều là coenzym của một enzym chuyên biệt. Vì vậy, nếu thiếu vitamin thì hệ enzyme tương ứng không được tạo thành, quá trình chuyển hoá bị rối loạn. Ví dụ: vitamin B, là coenzym của enzym chuyển hoá glucid. Vitamin Ba là coenzym của enzym chuyển hóa các acid amin.
• Làm tăng sức đề kháng, chống oxy hóa, bảo vệ các tế bào thần kinh qua đó tham gia bảo vệ cơ thể. Ví dụ: vitamin C, A, E, B12…
• Có vai trò tác động qua lại với các hormon. Ví dụ: vitamin C với hormon tuyến thượng thận, vitamin nhóm B với hormon sinh dục, vitamin A, B, với tuyến giáp và vitamin D với tuyến cận giáp.
• Các vitamin có tác động qua lại với nhau. Vì vậy khi thừa hoặc thiếu một vitamin nào đó sẽ kéo theo thừa hoặc thiếu các vitamin khác và gây bệnh cho cơ thể. Ví dụ: khi thiếu vitamin B2, cơ thể sẽ không tổng hợp được acid folic gây bệnh thiếu máu…

Phân loại: thông dụng và tiện sử dụng nhất là phân loại theo độ tan

• Vitamin tan trong dầu: vitamin A,D,K,E
• Vitamin tan trong nước: các vitamin nhóm B (1,2,6,12,…), vitamin C, PP,…

Bệnh lý có thể gặp khi thiếu hụt vitamin

Các vitamin đóng nhiều vai trò trong hoạt động sống của con người, vì vậy mà thiếu hụt bất kỳ vitamin nào cũng có thể khiến cơ thể đối mặt với các bệnh lý nguy hiểm:

• Thiếu vitamin B1 có thể dẫn tới bệnh Beriberi, gây tê phù.
• Thiếu vitamin B3 gây nứt da.
• Thiếu Biotin gây rụng tóc, ban da.
• Thiếu vitamin C gây viêm lợi, chảy máu chân răng, chảy máu cam,..
• Thiếu vitamin D gây còi xương, loãng xương.
• Thiếu vitamin K khiến máu khó đông, cơ thể không cầm được máu
• Thiếu A ảnh hưởng nhiều đến thị lực, có thể gây quáng gà.

Hướng xử trí khi cơ thể thiếu hụt vitamin

Phát hiện nguyên nhân gây thiếu và loại bỏ nó là việc phải làm đầu tiên.

Ví dụ:

• Nếu thiếu do rối loạn hấp thu thì phải điều trị các bệnh liên quan (ỉa chảy, suy gan, tắc mật…).
• Thiếu do cung cấp không đủ cho nhu cầu thì phải tăng cường thêm khẩu phần ăn hoặc sử dụng thêm vitamin và chất khoáng khi thiếu trầm trọng. ..

Việc bổ sung vitamin và chất khoáng hợp lý nhất là phải lấy từ thực phẩm vì đó là nguồn cung cấp đầy đủ và cân đối nhất. Bổ sung dưới dạng thuốc chỉ khi thiếu trầm trọng hoặc trong trường hợp chưa có điều kiện sửa đổi lại chế độ ăn, thí dụ bệnh nhân thiếu vitamin A, thiếu sắt ở bệnh nhân nghèo, những người mà hợp phần dinh dưỡng chủ yếu là ngũ cốc và rau. Trường hợp thiếu iod ở một số địa phương do đặc điểm địa lý cũng phải bù iod theo dạng muối trộn iod.

Tất cả các yếu tố gây thiếu vitamin và chất khoáng đã nêu trên gây ra những rối loạn chuyển hóa các chất. Thường thì ít có hiện tượng thiếu đơn độc một chất trừ nguyên nhân thiếu do khuyết tật di truyền hoặc do tương tác thuốc, vì vậy việc bổ vitamin dưới dạng hỗn hợp có hiệu quả hơn dùng các chất đơn lẻ. Tỷ lệ phối hợp của các công thức khác nhau nên khi lựa chọn phải căn cứ vào nguyên nhân gây thiếu để bổ sung cho phù hợp.

Tài liệu tham khảo

1. Bộ Y tế (2009), Dược lâm sàng, NXB Y học
2. Tác giả Grima, Natalie A.a et al. (Ngày đăng 30 tháng 3 năm 2012). The Effects of Multivitamins on Cognitive Performance: A Systematic Review and Meta-Analysis – IOS Pres, Journal of Alzheimer’s Disease.