Sỏi thận là tình trạng bệnh liên quan đến hệ tiết niệu phổ biến hàng đầu hiện nay. Theo ước tính có khoảng 600.000 trường hợp bệnh nhân bị sỏi thận tại Hoa Kỳ, các nước khu vực Nam Á, Đông Nam Á, Nhật Bản, Hàn Quốc có tỷ lệ mắc 5-19,1% và những khu vực này được coi và “vành đai sỏi”. Tỷ lệ mắc bệnh soi thận ngày càng tăng và gây ra những hậu quả nghiêm trọng nếu không được phát hiện kịp thời. Qua bài viết dưới đây, sẽ chỉ ra cho quý bạn đọc những dấu hiệu sỏi thận để sớm phát hiện bệnh và khám chữa kịp thời.
Sỏi thận là gì?
- Sỏi thận là tình trạng bệnh xảy ra khi các tinh thể khoáng chất hòa tan trong nước tiểu kết tụ lại với nhau và lắng đọng thành sỏi rắn ở đài bể thận. Bình thường những tinh thể hay sỏi nhỏ thường được bài tiết qua đường tiểu tuy nhiên tại 1 số vị trí bất kì trên đường niệu thì những viên sỏi nhỏ và tinh thể này bị vướng lại và tiếp tục lắng lại rồi kết tính với nhau tạo ra các viên sỏi có kích thích to hơn và không thể bài tiết ra ngoài khi đó nó sẽ làm ứ đọng nước tiểu do cản trở dòng nước tiểu lưu thông cuối cùng dẫn tới ứ đọng nước tiểu, gây giãn phình tại vị trí tắc nghẽn và gây nhiều biến chứng bệnh lý nguy hiểm như kết tinh, nhiễm trùng,.. dần dần gây phá hủy cấu trúc thận.
- Dựa vào thành phần của sỏi mà có thể phân loại ra 6 loại sỏi thận là sỏi calci, sỏi oxalat, sỏi phosphat, sỏi acid uric, sỏi struvite, sỏi cystin.
Dấu hiệu và triệu chứng của sỏi thận
Bệnh sỏi thận thường không gây ra các triệu chứng hay dấu hiệu quá rõ cho đến khi nó di chuyển trong thận và được đi vào một trong các niệu quản. Tại đây nó sẽ bị mắc kẹt và gây chặn dòng tuần hoàn của nước tiểu từ đó làm nước tiểu bị ứ đọng, thận bị sưng lên, gây triệu chứng đau đớn dữ dội.
Đi tiểu ra máu
Khi những viên sỏi với kích thước lớn được hình thành và không thể đào thải ra ngoài sẽ gây trầy xước các mô, tổn thương niêm mạc đường tiết niệu dẫn tới chảy máu khi đó nước tiểu sẽ bị lẫn máu và có màu hồng/nâu bất thường.
Nước tiểu đục
Nước tiểu bình thường sẽ có màu trắng hoặc vàng nhưng thường sẽ trong, khi chuyển sang kiểu nước tiểu đục như nước vo gạo thay vì trong như bình thường thì bạn nên xem xét lại vấn đề sức khỏe tiết niệu. Khi bạn thấy nước tiểu của bạn đục thì có khả năng cao bạn bị sỏi thận-tiết niệu hoặc bạn đang bị sỏi thận rồi. Nước tiểu đục là do trong cơ thể bạn có nhiều chất cặn bã lắng đọng.
Vô niệu
Vô niệu là cách nói ngắn gọn cho tình trạng không đi tiểu đường, không phải các bạn không buồn tiểu mà là các bạn đi tiểu nhưng nước tiểu ít chỉ khoảng < 300ml trong 24 giờ. Vô niệu có thể xảy ra vô niệu 1 phần (sỏi thận gây tắc 1 bên thận) hay vô niệu hoàn toàn (sỏi thận gây tắc cả 2 bên niệu quản co thắt).
Đau rát khi đi tiểu, tiểu rắt
Thông thường khi không bị sỏi thận thì lưu thông nước tiểu sẽ diễn ra bình thường và được đào thải ra bên ngoài mà không bị tắc hay ứ đọng tuy nhiên khi bị sỏi thận thì những viên sỏi sẽ rơi từ bàng quang ra niệu đạo hoặc xuống niệu quản và dây tắc đường dẫn nước tiểu từ đó gây buốt, tiểu khó. Ngoài ra việc các viên sỏi va chạm vào niêm mạc niệu đạo, niệu quản sẽ gây đau rát thậm chí xót khi đi tiểu.
Cơn đau quặn thận
Dấu hiệu rõ ràng nhất cho việc bạn đang bị sỏi thận là các cơn đau quặn thận với đặc điểm đau dữ dội vùng hố thắt lưng 1 bên, cơn đau này có thể lan ra phía trước hay xuống dưới và thường xuất hiện rất đột ngột khi có 1 hoạt động gắng sức. Cơn đau dữ dội hoặc đau nhói ở bên lưng, hông, dưới xương sườn sau đó lan xuống vùng háng, bụng. Cơn đau càng về sau sẽ có cường độ mạnh hơn và với tần suất thường xuyên hơn.
Buồn nôn, nôn
Triệu chứng buồn nôn, nôn là một trong những dấu hiệu cho thấy thận của bạn đang bị tắc nghẽn do sỏi thận. Khi có sự tắc nghẽn trong thận sẽ gây ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa khiến các dây thần kinh tại đường tiêu hóa làm cho dạ dày bị khó chịu, tăng co thắt từ đó gây buồn nôn, nôn.
Ớn lạnh, sốt
Do soi thận có thể gây nhiễm trùng đường tiết niệu sẽ là nơi vi khuẩn phát triển từ đó gây triệu chứng ớn lạnh và sốt. Đây có thể coi là một trong những biến chứng nghiêm trọng ở những bệnh nhân bị sỏi thận.
Sỏi thận nếu không được phát hiện kịp thời thì có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe, gây ra các biến chứng nguy hiểm khó lường như viêm đài bể thận, nhiễm khuẩn tiết niệu, ứ nước, viêm hẹp cổ đài thận, áp xe thận,.. Vì vậy các bạn nên nắm được những dấu hiệu về sỏi thận để có thể phát hiện kịp thời và đi chữa trị sớm nhất có thể.
Tài liệu tham khảo
Kyriaki Stamatelou (2023), Epidemiology of Kidney Stones, pubmed. Truy cập ngày 05/04/2024.
